Istota badań nad systemami dachowymi i obecne wymagania

Jako jedno z najistotniejszych wymagań w kwestii bezpieczeństwa pożarowego określa się rozprzestrzenianie ognia po zewnętrznych (ściany i dachy) oraz wewnętrznych (ściany, stropy, sufity) elementach budynku. W związku z urbanizacją i rozrastaniem miast, coraz częściej poruszane są kwestie bezpieczeństwa pożarowego dachów. Pasma świetlne czy świetliki dachowe muszą więc być zrobione z materiałów o odpowiedniej szczelności i izolacyjności cieplnej. Układ ma za zadanie zapewnienie nierozprzestrzeniania się ognia na zewnątrz budynku – to istotny element, zwłaszcza na czasy współczesne. W dzisiejszych czasach budynki są ustawione bardzo blisko siebie, przez co – przy nieodpowiednim zabezpieczeniu – ogień pojawiający się na dachu budynku może przejść na sąsiednie dachy. Nowoczesne dachy są miejscami, gdzie znajdują się przeróżne instalacje i urządzenia – elementy układu klimatyzacji budynku, wentylatory czy doświetlenia, a także elementy systemu bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Wszystkie muszą spełniać szczególne wymagania, które poznają Państwo w dalszej części artykułu.

Wymagania dotyczące elementów dachowych

Wymienione w tytule elementy objęte są europejskimi normami zharmonizowanymi. Występuje w nich między innymi wymaganie oceny odporności dachu na działanie ognia zewnętrznego; wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków zostały również szczegółowo opracowane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku. Wszystkie zasady obejmują również przedmioty, które mają swoje miejsce na dachu budynków. Przeprowadzane są szczegółowe badania na temat stopnia rozprzestrzeniania się ognia na dachu i znajdujących się na nim elementów. Norma obejmuje cztery typy badań, wśród których wymienia się:

• badanie 1 – z płonącymi żagwiami;
• badanie 2 – z płonącymi żagwiami i wiatrem;
• badanie 3 – z płonącymi żagwiami, wiatrem i promieniowaniem cieplnym
• badanie 4 – dwuetapowa metoda, łącząca w sobie badanie z płonącymi żagwiami, wiatrem i dodatkowym promieniowaniem cieplnym.

Polskie przepisy bezpieczeństwa wymagają wykonania badania według metody numer 1. Przewiduje ona – w zależności od deklarowanego kąta nachylenia dachu – dwa badawcze nachylenia połaci dachowej. Przy deklaracji nachylenia dachu do 20°, próbkę bada się przy nachyleniu 15°, zaś w przypadku nachylenia powyżej 20°, próbka badana jest pod nachyleniem 45°. Cztery próbki przechodzą później proces weryfikacji względem wielu czynników, takich jak między innymi zastosowanie pokrycia czy połączenia pomiędzy warstwami. Badanie może zostać zakończone wcześniej, jeśli:

• w oczywisty sposób nie następuje pojawienie się ognia (płomienie, tlenienie, dym);
• płomienie osiągnęły krawędź próbki;
• nastąpiła penetracja ognia;
• występuje zagrożenie bezpieczeństwa personelu lub możliwość uszkodzenia urządzeń.

Badanie polega zaś na szczegółowej obserwacji przesuwania się frontu płomienia, zaś w przypadku dachu płaskiego mierzy się promień rozprzestrzeniania się ognia. Dodatkowo zwraca się szczególną uwagę na czas, w którym płomień ustalony przesunie się w górę lub w dół (o około 100, 300, 500 lub 700 mm) czy pojawią się symptomy palącego się materiału.

Dachy – na co zwraca się szczególną uwagę?

Aby wykazać, że świetlik w żaden sposób nie rozprzestrzenia ognia, poddaje się go badaniu razem z układem dachowym, w jakim ma być on montowany. Norma (PN-ENV 1187) precyzuje, w jaki sposób należy przeprowadzić dane badanie. Dach jest badany pod kątem 15°, bowiem na dachach o nachyleniu powyżej 20° rzadko spotyka się wmontowane pasma świetlne. Chcąc objąć klasyfikacją dachy o dowolnym nachyleniu, należy poddać badaniu układ dachowy również pod kątem 45°. Źródło ognia, jakim jest w tym przypadku koszyk wypełniony wełną drzewną o masie 600 g) jest umieszczany w czterech położeniach:

• pierwsze położenie – dolna kopuła
• drugie położenie – górna krawędź
• trzecie położenie – środek kopuły
• czwarte położenie – połączenie podstawy z układem dachowym.

Kryteriami badania jest zasięg rozprzestrzeniania się ognia po kopule, podstawie oraz penetracja ognia.

Szczegółowy opis proces badania świetlików dachowych pod kątem ich odporności na rozprzestrzenianie ognia zgodnie z normą PN-ENV 1187

Etap badania	Opis działania	Cel etapu	Wymagane narzędzia/materiały
1. Przygotowanie próbki	Wybór układu dachowego, w jakim ma być on montowany. Przygotowanie próbki do testów.	Zapewnienie, że testowany świetlik jest reprezentatywny dla warunków rzeczywistego użytkowania.	Świetlik dachowy, reprezentatywny fragment dachu.
2. Montaż próbki	Zamontowanie świetlika w układzie dachowym zgodnie z instrukcjami producenta.	Utworzenie realistycznego modelu dachu z zamontowanym świetlikiem.	Narzędzia montażowe, instrukcja montażu.
3. Symulacja warunków pożarowych	Naśladowanie warunków pożarowych zgodnie z procedurami określonymi w normie PN-ENV 1187.	Sprawdzenie, jak świetlik i dach reagują na bezpośrednie działanie ognia.	Źródło ognia (np. palnik), urządzenia pomiarowe.
4. Obserwacja i rejestracja	Monitorowanie i rejestrowanie reakcji świetlika i dachu na ogień, w tym czasu do zapłonu, szybkości rozprzestrzeniania ognia.	Ocena, czy świetlik przyczynia się do rozprzestrzeniania ognia.	Kamera, notatnik, stoper.
5. Ocena uszkodzeń	Dokładna inspekcja po zakończeniu testu na obecność uszkodzeń spowodowanych ogniem.	Określenie stopnia uszkodzeń i odporności świetlika na ogień.	Narzędzia inspekcyjne, aparat fotograficzny.
6. Analiza wyników	Porównanie wyników testów z kryteriami określonymi w normie PN-ENV 1187.	Stwierdzenie, czy świetlik spełnia normy dotyczące odporności na rozprzestrzenianie ognia.	Dokumentacja normy, oprogramowanie analityczne.

Ten proces badawczy ma na celu dokładne zbadanie, czy urządzenie dachowe w połączeniu z danym układem dachowym nie przyczynia się do rozprzestrzeniania ognia, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa pożarowego budynków.

Charakterystyka materiału

Zastosowanie jako wypełnienia tylko i wyłączne komorowej płyty poliwęglanowej nie zapewnia pozytywnego wyniku badania. Istnieje jednak sporo rozwiązań, które go zapewniają, jednocześnie zachowując właściwości funkcjonalne, takie jak odpowiedni poziom przenikania światła. Jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest płyta z żywicy poliestrowej zawierająca środki wzmocnione włóknem szklanym i środek niepalący. Umieszczana jest bezpośrednio pod płytą poliwęglanową. W przeciwnym wypadku penetracja ognia nie nastąpi, jednak może dojść do rozprzestrzeniania się go po kopule. Producenci czy dostawcy płyt poliwęglanowych wykonują badania swoich płyt w układzie z płytą poliestrową lun innego rozwiązania i oferują kopuły już przebadane. Nie zwalnia to jednak z badania całego elementu, jakim jest na przykład pasmo świetlne zamontowane w układzie dachowym.

Opis różnych rozwiązań stosowanych w celu zwiększenia odporności naświetli na ogień, jednocześnie zachowując ich właściwości funkcjonalne, takie jak odpowiedni poziom przenikania światła:

Rozwiązanie	Opis	Zalety	Wady	Zastosowanie
Płyta z żywicy poliestrowej z włóknem szklanym i środkiem niepalącym	Płyta umieszczana pod płytą poliwęglanową, zawierająca włókno szklane i środek niepalący.	Zwiększa odporność na ogień, zachowuje przenikanie światła.	Może być droższa od standardowych rozwiązań.	Bezpośrednio pod płytą poliwęglanową, w świetlikach dachowych.
Płyta kompozytowa z rdzeniem niepalnym	Płyta wielowarstwowa z rdzeniem wykonanym z materiału niepalnego.	Bardzo dobra odporność na ogień, dobre właściwości izolacyjne.	Może być cięższa, co wymaga wzmocnienia konstrukcji dachu.	W miejscach wymagających wysokiej odporności na ogień.
Powłoka ogniochronna	Specjalna powłoka nanoszona na płyty poliwęglanowe.	Prosty sposób na zwiększenie odporności na ogień.	Powłoka może ulec zniszczeniu w czasie, wymaga konserwacji.	Na istniejących płytach poliwęglanowych.
Płyty poliwęglanowe z dodatkami ognioodpornymi	Płyty poliwęglanowe z dodatkami zmniejszającymi palność.	Łatwe w montażu, zachowują właściwości świetlików.	Może nie zapewniać takiej samej odporności na ogień jak inne rozwiązania.	W standardowych świetlikach dachowych.
Systemy zintegrowane z detekcją i gaszeniem pożaru	Świetliki wyposażone w systemy detekcji i gaszenia pożaru.	Automatyczna reakcja na pożar, zwiększona bezpieczeństwo.	Wysoki koszt, wymaga regularnej konserwacji.	W obiektach o wysokich wymaganiach bezpieczeństwa pożarowego.

Każde z tych rozwiązań ma swoje specyficzne zastosowania i wymaga indywidualnej oceny pod kątem spełnienia wymogów bezpieczeństwa pożarowego oraz funkcjonalności.

OWD TECH – specjaliści. Powierz nam swój dach!

Jesteśmy doświadczoną firmą zbudowaną przez fachowców do spraw elementów dachowych, takich jak wyłazy czy świetliki dachowe. Produkowane przez nas przedmioty są zgodne z normami europejskimi, a także przebadane pod kątem odporności na ogień, szczelności i jakości szyby, przez którą do domu wpada światło. Stale brniemy do przodu, ceniąc sobie rozwój i dokształcanie się. W naszej ofercie znajdą Państwo wiele form oświetlenia – do domu lub hal magazynowych. Chętnie służymy pomocą i radą, bowiem stawiamy sobie za cel zadowolenie każdego klienta. Serdecznie zapraszamy do kontaktu wszystkich zainteresowanych ofertą.

Na zakończenie

W artykule podkreślono znaczenie bezpieczeństwa pożarowego w kontekście rozprzestrzeniania się ognia na elementach budynku, ze szczególnym naciskiem na dachy. Ze względu na bliskie sąsiedztwo budynków w rozwijających się miastach, konieczne jest, aby dachy były wykonane z materiałów o odpowiednich właściwościach. Wśród nich wymienia się pasma świetlne i świetliki dachowe, które muszą być szczelne i izolacyjne. W artykule opisano europejskie normy dotyczące badania elementów dachowych pod kątem bezpieczeństwa pożarowego, w tym szczegółowe testy na rozprzestrzenianie się ognia. Ponadto opisano materiały używane do produkcji świetlików dachowych oraz przedstawiono firmę OWD TECH, która specjalizuje się w produkcji elementów dachowych zgodnie z normami europejskimi.

Autor: inż. Ewa Kubicz